SU, Skattur og CPR
Hví verður trekt 55 % í skatti av mínum SU?
Um tú ikki ert skattaskrásett/ur, verður trekt 55 % í skatti av SU. Tú skattaskrásetur teg við at ringja ella skriva til Skat og boða frá, at tú ert flutt/ur til DK og móttekur SU og tí vilt skattaskrásetast (forskudsregistreres). Hevur tú goldið ov nógv í skatti av SU, skalt tú gera vart við, at tey skulu taka atlit til, at tú hevur goldið 55 % í skatt av SU.
Sí videovegleiðing her:
Hvat er eitt skattakort?
Hvussu fái eg danskt CPR-nr, um eg ikki búgvi ella lesi í Danmark?
Sum útgangsstøði kannst tú ikki fáa danskt CPR-nr. uttan at vera búsitandi ella arbeiða í Danmark.
Men tað ber til at at fáa eitt fyrisitingarligt CPR-nr. við at venda sær til Ríkisumboðið, sí nærri upplýsingar og leinkju til umsóknarblað her CPR-nummer
Hvussu søki eg SU, um eg ikki búgvi í Danmark?
Ert tú lesandi, skalt tú fylla út hetta oyðublaðið hjá SU, og síðani senda tað til útbúgvingarstovnin.
Útbúgvingarstovnurin sendir síðani oyðublaði til SU, ið kann geva tær eitt CPR-nummar.
Við tínum CPR-nummari skalt tú søkja um eitt NemID. Tá ið tú hevur fingið NemID, kanst tú søkja um SU.
Eg búgvi í Danmark, men havi føroyskan arbeiðsgevara. Hvar skal eg skattast?
Lønarinntøka skal skattast har sum arbeiði verður útint.
Arbeiðsgevarin skal siga TAKS frá, at tú býrt og ert fult skattskyldig/ur í Danmark. So syrgir TAKS fyri at lønarinntøkan fer uttanum føroysku afturhaldsskipanina (skattur verður ikki rindaður TAKS). Tú skalt so sjálv/ur upplýsa SKAT um inntøkuna.
Eg fari til Føroya í lestrarørindum og skifti bústað – ávirkar tað mín SU?
Tað er ongin trupulleiki at flyta bústaðin til Føroyar. Einasta kravið er, at tú framvegis ert knýtt/ur at einum donskum útbúgvingarstovni og ert lestrarvirkin.
Hvussu stórur er persónsfrádrátturin í Danmark?
Persónsfrádrátturin er árligur og áljóðandi 46.700 kr. fyri 2021. Vanliga verður frádrátturin býttur út á alt árið, soleiðis at tú hevur ein mánaðarligan frádrátt á umleið 3.891 kr.
Skattafrádrátturin verður eitt sindur størri um tú hevur lønarinntøka, tí so hevur tú eisini rætt til eitt beskæftigelsesfradrag, sum svarar til ávíst prosent (áleið 8 prosent) av lønarinntøkuni.
Kann eg fáa ALS útgjald, hóast eg búgvi niðri?
Skalt tú hava arbeiðsloysisstuðul, hóast tú flytur til Danmark, er týdningarmikið at boða ALS frá í góðari tíð – seinast ein mánað áðrenn flyting.
Aftaná at tú ert flutt/ur niður, skalt tú hava útgjald frá ALS teir fyrstu tríggjar mánaðirnir í Danmark, áðrenn tú kanst flyta til ein danskan A-kassa.
Treytirnar eru, at tú skalt hava flutt frá ALS til danskan A-kassan í seinasta lagi 8 vikur eftir, at tú ikki longur vart fevnd/ur av ALS – annars missir tú rættin til flyting av limaskapi og útgjald.
Tú skalt eisini melda teg tøkan á danska Jobcentrinum, og fylgja ásetingunum í danska a-kassanum.
Hvussu søki eg inn á útbúgving uttan NemId?
Tú kanst søkja um upptøku á universitetinum hóast tú ikki hevur NemID. Her er ein vegleiðing.
Tað ber til at at fáa eitt fyrisitingarligt CPR-nr. við at venda sær til Ríkisumboðið, sí nærri upplýsingar og leinkju til umsóknarblað á hesari leinkjuni CPR-nummer
Tað ber eisini til at fáa NemId gjøgnum Ríkisumboðið. Tú skalt møta persónliga og bestilla tíð áðrenn, sí nærri HER
Hvussu søki eg bústað í Danmark uttan CPR-nummar?
Vanliga er nóg mikið at upplýsa føðingardag, tá ið man setir seg á bíðilistar til kollegium og ungdomsbolig. Hevur tú trupulleikar av hesum, kanst tú seta teg beinleiðis í samband við bústaðarstøðini, sum tú ynskir pláss á.
Meginreglan er, at tú ikki kanst fáa eitt CPR-nummar, fyrr enn tú ert flutt/ur til Danmarkar, tað vil siga, tá ið verður skrásett/ur í folkeregistrering í Danmark við einum gókendum bústaði.
Men tað ber til at fáa eitt fyrisitingarligt CPR-nr. við at venda sær til Ríkisumboðið, sí nærri upplýsingar og leinkju til umsóknarblað á hesari leinkjuni CPR-nummer
Tað ber eisini til at fáa NemId gjøgnum Ríkisumboðið. Tú skalt møta persónliga og bestilla tíð áðrenn, sí nærri HER
Føroyafrádráttur
Hví fer skattur av míni lønarinntøku, hóast eg havi føroyafrádrátt?
Orsøkin er, at tá tú fært føroyafrádrátt verður hann lagdur afturat persónsfrádráttinum á tínum høvuðskorti. Høvuðskortið kann bara brúkast eitt stað og verður vanliga brúkt til SU. Um frádrátturin á høvuðskortinum er hægri enn SU, verður ongin skattur tikin av SU, meðan vanligur skattur verður tikin av lønarinntøkuni.
Um tú hevur goldið ov nógvan skatt, verður tað javnað í samband við ársupgerðina.
Eg byrjaði mína fyrstu útbúgving áðrenn 2011, men eri farin undir aðra útbúgving síðani. Hvønn dato brúki eg til Føroyafrádráttin?
Tú skal brúka datoin tú byrjaði á fyrstu útbúgving. Tú kannst býta tað upp í fyrru og seinnu útbúgving og seta tíðarskeið út fyri. Tað skal vera greitt, at tú hevur verið lesandi síðan tú flutti til Danmarkar.
SKAT hevur víst míni umsókn um føroyafrádrátt aftur – hvat geri eg?
Í einum skrivligum svari frá SKAT, eigur at vera greitt hvørjir kærumøguleikar eru.
Hevur tú ikki eitt skrivligt svar, skalt tú biðja um at fáa avgerðina skrivliga, soleiðis, at tú kennir grundgevingar og kærumøguleikar.
Send síðani SKAT eina kæru sambært kæruvegleiðingini. Ert tú í iva, kanst tú seta teg í samband við okkum fyrst.
Vit eru par/hjún, sum flyta niður, har bert tann eini fer at arbeiða undir lesnaðinum. Kann eg lata makanum føroyafrádráttin hjá mær?
Føroyafrádrátturin er persónligur og tí ber ikki til at lata øðrum sín føroyafrádrátt.
Nærri kunning um treytir og føroyafrádrátt kunnu síggjast her.
Eg verði liðug/ur at lesa í summar. Havi eg framvegis rætt til føroyafrádrátt alt árið?
Nei, tú hevur bert rætt til føroyafrádrátt í tíni lestrartíð og til lønarinntøku, tú hevur í tíni lestrartíð. So frádrátturin kann ikki vera hægri enn lønarinntøkan teir mánaðirnar tú ert lesandi.
Kann eg fáa føroyafrádrátt til legat?
Tú kannst ikki brúka føroyafrádrátt til legat, tí føroyafrádráttur kann bert brúkast til arbeiðsinntøku. Legat er at rokna sum vanlig skattskyldug inntøka og skal tí uppgevast til Skat.
Eg havi lokið eina útbúgving, og fari undir eina nýggja. Kann eg framvegis fáa føroyafrádrátt?
Meginreglan er, at man ikki kann fá føroyafrádrátt, tá man hevur eina útbúgving frammanundan. Men Skat kann góðtaka undantøk, tá talan er um samanhangandi útbúgvingarætlan, har fyrsta útbúgvingin gevur atgongd til ta næstu útbúgvingina.
Tað er Skat, ið eigur endaligu avgerðina. Tú kanst royna teg við umsóknarblaði, har tú viðfestir lestrarkort ella skriv frá skúlanum, sum prógv fyri, at tú ert lesandi. Síðani kanst tú greiða frá tíni útbúgvingarleið higartil.
Familjuviðurskifti
Vit hava børn og eru lesandi - hvørji ískoyti kunnu vit søkja?
Tú hevur rætt til Børne- og Ungeydelse frá Udbetaling Danmark. Tað er ikki neyðugt at søkja um tað, men man at senda eina bústaðarváttan til Udbetaling Danmark. Tað verður útgoldið ársfjórðingin eftir, at man er fluttur.
Eisini ber til at søkja ískoyti frá SU á MinSU (2.525 kr. 2021), treytað av, at man býr saman við einum øðrum SU-móttakara. Man kann ikki fáa Børnetilskud til forældre under uddannelse samstundis sum man fær ískoyti fra SU.
Eg eri lesandi og stakur uppihaldari – hvar kann eg søkja um peningaligt ískoyti?
Stakir uppihaldarar kunnu søkja um Børnetilskud og Ekstra Børnetilskud.
Stakir uppihaldarar fáa eisini Børne- og Ungeydelse
Hevur man rætt til, og móttekur Børnetilskud og Ekstra Børnetilskud, kann man søkja um SU-forsørgertillæg á MinSU (6.321 kr. í 2021). Tað ber ikki til at fáa ískoyti frá SU sum stakur uppihaldari samstundis, sum ein fær Børnetilskud til forældre under uddannelse.
Eg flyti niður við barni, og skal søkja um eitt ansingarpláss, men til tess er neyðugt við CPR. Hvussu geri eg?
Men í til dømis Københavns Kommune hevur verið møguligt at skriva seg upp áðrenn tú er flutt/ur, um tú veitst hvar tú skal býgva / hevur ein leigusáttmála. Vit ráða tær til, at seta teg í samband við Pladsanvisningen í kommununi tú flytur til og spyrja hvussu farast skal fram.
Hvat skal eg serliga hava í huga sum stakur uppihaldari, ið flytur niður?
Fyrst og fremst skalt tú boða Borgerservice frá, at tú ert flutt/ur (hav pass, koyrikoyrt og skjalprógv við tínum føroyska p-tali við tær). Eisini skalt tú hava dóps- ella navnabræv hjá barninum við.
Bið um at fáa upplýst títt danska CPR-nr. Tá tú hevur fingið CPR-nr, skalt tú biðja um NemID.
Síðani kanst tú søkja um Børnetilskud sum stakur uppihaldari (Børnetilskud og ekstra børnetilskud) – tú kanst lesa meira á hesi leinkjuni
Tað er ikki neyðugt at søkja Børne- og ungeydelse, men tú skalt skjalprógva, at tú lýkur bústaðartreytirnar; nevniliga, at tú hevur havt bústað ella arbeiði í danska ríkinum í minsta lagi 2 ár seinastu 10 árini. Hettar kann skjalprógvast við einum búðstaðaryvirliti, sum tú skalt biða um frá kommununi tú ert flutt frá í Føroyum og senda til Udbetaling Danmark. Børne- og ungeydelse verður útgoldið fyrstu ferð í ársfjórðinginum eftir, at tú ert flutt/ur til Danmarkar. Nærri kunning sæst her
Tú kanst eisini søkja um ískoyti til húsaleiguna (Boligstøtte). Sí nærri her
Í samband við ansingarpláss skalt tú seta teg í samband við ‘Pladsanvisningen’ í kommununi tú flytur til.
Ivast tú hvussu verður við barnapeninginum, sí her
Kann eg taka barnsburðarpeningin úr Danmark við mær til Føroya?
Ja, treytað av, at tú frammanundan lýkur treytirnar til barnsburðadagpeningin, og ikki arbeiðir undir barnsburðarfarloyvinum.
Á borger.dk kanst tú lesa meira um barnsburðadagpeningin, tá ið flutt verður til útlandið (í hesum føri, verða Føroyar roknaðar sum útland). Sí nærri her.
Kann eg taka barnsburðarpeningin úr Føroyum við mær til Danmarkar?
Lýkur tú treytirnar, skalt tú framvegis hava barnsburðarpening úr Føroyum, um tú flytur í annað norðurland. Tú kanst ikki velja eitt útgjald úr øðrum landi.
Vit ráða til, at tú setur teg í samband við Barsilskipanina +298 35 26 00 og Udbetaling Danmark tlf. – +45 70 12 80 64 í góðari tíð, fyri at tryggja teg best møguligt.