SU, Skattur og CPR
Hví verður mín SU trektur 55 % í skatti?
Ert tú ikki skattaskrásett/ur, verður trekt 55 % í skatti av SU. Hevur tú goldið ov nógv í skatti av SU, skalt tú skriva ella ringja til Skat og skattaskráseta teg (forskudsregistrering). Boða frá, at tey skulu taka atlit til, at tú hevur goldið 55 % í skatt av SU.
Sí videovegleiðing her:
Hvat er eitt skattakort?
Hvussu fái eg danskt CPR-nummar, um eg ikki búgvi ella lesi í Danmark?
Hvussu søki eg SU, um eg ikki búgvi í Danmark?
– Ert tú lesandi, skalt tú fylla út hetta oyðublaðið hjá SU, og síðani senda tað til útbúgvingarstovnin.
– Útbúgvingarstovnurin sendir síðani oyðublaði til SU, ið kann geva tær eitt CPR-nummar.
– Við tínum CPR-nummari skalt tú søkja um eitt NemID.
– Tá ið tú hevur fingið NemID, kanst tú søkja um SU.
Eg búgvi í Danmark, men havi føroyskan arbeiðsgevara. Hvar skal eg skattast?
Eg fari til Føroya í lestrarørindum og skifti bústað – ávirkar tað mín SU?
Hvussu stórur er persónsfrádrátturin í Danmark?
– Persónsfrádrátturin er árligur og áljóðandi 46.500 kr. fyri 2020 . Vanliga verður frádrátturin býttur út á alt árið, soleiðis at tú hevur ein mánaðarligan frádrátt á umleið 3.875 kr. Frádrátturin verður eitt sindur størri, tí tú eisini hevur rætt til eitt beskæftigelsesfradrag, sum svarar til ávíst prosent (áleið 8 prosent) av lønarinntøkuni.
– Tú rindar í fyrstu atløgu 8 % í AM-bidrag av bruttolønarinntøkuni. Síðani verður mánaðarligi frádrátturin drigin frá. Er inntøkan hægri enn frádrátturin, fer áleið 37 % av upphæddini, sum fer upp um frádráttin.
Kann eg fáa ALS útgjald, hóast eg búgvi niðri?
– Skalt tú hava arbeiðsloysisgjald, hóast tú flytur, er ógvuliga týdningarmikið at boða arbeiðsloysisgjaldsstovninum frá í góðari tíð – í hvussu er ein mánað áðrenn flyting.
– Eftir, at tú ert flutt/ur niður, skalt tú hava føroyska ALS útgjaldið teir fyrstu tríggjar mánaðirnir í Danmark, áðrenn tú kanst flyta til ein danskan A-kassa.
– Treytirnar eru, at tú skalt hava flutt frá ALS til danskan A-kassan í seinasta lagi 8 vikur eftir, at tú ikki longur vart fevnd/ur av ALS – annars missir tú rættin til flyting og útgjald.
– Tú skalt eisini melda teg tøkan innan donsku arbeiðsmannagongdirnar, og fylgja ásetingunum í danska a-kassanum.
Hvussu søki eg inn á útbúgving uttan NemId?
Hevur tú áður havt adressu í Danmark, kanst tú søkja um NemId sum ’udlandsdansker’ og fáa sent NemId til Ríkisumboðið.
Hvussu søki eg bústað í Danmark uttan CPR-nummar?
– Meginreglan er, at tú ikki kanst fáa eitt CPR-nummar, fyrr enn tú ert flutt/ur til Danmarkar, tað vil siga, tá ið verður skrásett/ur í folkeregistrering í Danmark við einum gókendum bústaði.
– Vanliga er nóg mikið at upplýsa føðingardag, tá ið man setir seg á bíðilistar til næmingaheim. Hevur tú trupulleikar av hesum, kanst tú seta teg beinleiðis í samband við bústaðarstøðini, sum tú ynskir pláss á.
Føroyafrádráttur
Hví fer skattur av míni inntøku, hóast eg havi føroyafrádrátt?
Hevur tú fleiri inntøkur (t.d. lønarinntøku og SU), verða inntøkurnar skattaðar ymiskt. Bert ein inntøka kann nýtast á høvuðskortinum, og er tað ætlað tíni størstu inntøku. Til allar aðrar inntøkur skalt ú nýta bikortið. Tað er neyðugt at kunna arbeiðsgevaran og SU um, hvat skattakort skal nýtast.
– Høvuðskortið er ætlað størstu inntøkuni hjá tær (t.d. SU: 6.243 kr/mðn).
– Bikortið verður bert nýtt, um tú hevur aðrar, lægri, inntøkur (t.d. arbeiðsinntøku frá lestrarstarvi: 3.000 kr/mðn).
Eg byrjaði at mína fyrstu útbúgving áðrenn 2011, men eri farin undir aðra útbúgving síðani. Hvønn dato brúki eg til Føroyafrádráttin?
Sí nærri kunning her.
SKAT hevur víst míni umsókn um føroyafrádrátt aftur – hvat geri eg?
– Í einum skrivligum svari frá SKAT, eigur at vera greitt hvørjir kærumøguleikar eru.
– Hevur tú ikki eitt skrivligt svar, skalt tú biðja um at fáa avgerðina skrivliga, soleiðis, at tú kennir grundgevingar og kærumøguleikar.
– Send síðani SKAT eina kæru sambært kæruvegleiðingini, og ert tú í iva, kanst tú seta teg í samband við okkum fyrst.
Vit eru par/hjún, sum flyta niður, har bert tann eini fer at arbeiða undir lesnaðinum. Kann eg lata makanum føroyafrádráttin hjá mær?
Nærri kunning um treytir og føroyafrádrátt kunnu síggjast her.
Eg verði liðug/ur at lesa í summar. Havi eg framvegis rætt til føroyafrádrátt alt árið?
Minst tó til, at frádrátturin ikki kann vera hægri enn lønarinntøkan teir mánaðirnar tú ert lesandi.
Kann eg fáa føroyafrádrátt til legat?
Eg havi havi lokið eina útbúgving, og fari undir eina nýggja. Kann eg framvegis fáa føroyafrádrátt?
– Meginreglan er, at man ikki kann fá føroyafrádrátt, tá man hevur eina útbúgving frammanundan. Men SKAT kann góðtaka undantøk, tá talan er um samanhangandi útbúgvingarætlan, har fyrsta útbúgvingin gevur atgongd til ta næstu útbúgvingina.
– Tað er SKAT, ið eigur endaligu avgerðina. Tú kanst royna teg við umsóknarblaði, har tú viðfestir lestrarkort ella skriv frá skúlanum, sum prógv fyri, at tú ert lesandi. Síðani kanst tú vísa á útbúgvingarleiðina hjá tær higartil.
Familjuviðurskifti
Vit hava børn og eru lesandi - hvørji ískoyti kunnu vit søkja?
– Tú hevur rætt til Børne- og Ungeydelse frá Udbetaling Danmark.Tað er ikki neyðugt at søkja um tað, men tó at senda eina bústaðarváttan. Tað verður útgoldið ársfjórðingin eftir, at man er fluttur.
– Síðani ber til at søkja ískoyti frá SU á MinSU (2.494 kr. 2020), treytað av, at man býr saman við einum øðrum SU móttakara. Man kann ikki fáa Børnetilskud til forældre under uddannelse samstundis sum man fær ískoyti fra SU.
Eg eri lesandi og stakur uppihaldari – hvar kann eg søkja um peningaligt ískoyti?
– Stakir uppihaldarar kunnu søkja Børnetilskud: Ordinært og Ekstra Børnetilskud.
– Stakir uppihaldarar fáa eisini Børne- og Ungeydelse
– Hevur man rætt til, og móttekur Ordinært og Ekstra Børnetilskud, kann man søkja um SU-forsørgertillæg á MinSU (6.243 kr. í 2020). Tað ber ikki til at fáa ískoyti frá SU sum stakur uppihaldari samstundis, sum ein fær Børnetilskud til forældre under uddannelse.
Eg flyti niður við barni, og skal søkja um eitt ansingarpláss, men til tess er neyðugt við CPR. Hvussu geri eg?
Hvat skal eg serliga hava í huga sum stakur uppihaldari, ið flytur niður?
– Fyrst og fremst skalt tú boða borgerservice frá, at tú ert flutt/ur (hav pass, koyrikoyrt og skjalprógv við tínum føroyska p-tali við tær). Tú skalt hava dóps- ella navnabræv hjá barninum við.
– Bið um at fáa upplýst títt danska CPR-nummar. Tá tú hevur fingið CPR-nummarið, skalt tú biðja um NemID.
– Síðani kanst tú søkja um Børnetilskud sum stakur uppihaldari (Ordinært og ekstra børnetilskud) – tú kanst lesa meira á hesi leinkjuni
– Tað er ikki neyðugt at søkja Børne- og ungeydelse, men tú skalt skjalprógva, at tú lýkur bústaðartreytirnar; nevniliga, at tú hevur havt bústað ella arbeiði í danska ríkinum í minsta lagi 2 ár seinastu 10 árini. Hettar kann skjalprógvast við einum búðstaðaryvirliti, sum tú skalt biða um frá kommununi tú ert flutt frá í Føroyum og senda til Udbetaling Danmark. Hendan Barnafamiljuveitingin verður útgoldin fyrstu ferð í ársfjórðinginum eftir, at tú ert flutt/ur til Danmarkar. Nærri kunning sæst her
– Tú kanst eisini søkja um ískoyti til húsaleiguna (Boligstøtte). Sí nærri her
– Í samband við ansingarpláss skalt tú seta teg í samband við ‘Pladsanvisningen’ í tíni kommunu.
– Ivast tú hvussu verður við barnapeninginum, sí her
Kann eg taka barnsburðarpeningin úr Danmark við mær til Føroya?
Ja, treytað av, at tú frammanundan lýkur treytirnar til barnsburðadagpeningin, og ikki arbeiðir undir barnsburðarfarloyvinum.
– Á borger.dk kanst tú lesa meira um barnsburðadagpeningin, tá ið flutt verður til útlandið (í hesum føri, verða Føroyar roknaðar sum útland). Sí nærri her.
Kann eg taka barnsburðarpeningin úr Føroyum við mær til Danmarkar?
Lýkur tú treytirnar, skalt tú hava framvegis hava barnsburðarpening úr Føroyum, um tú flytur í annað norðurland. Tú kanst ikki velja eitt útgjald úr øðrum landi.
– Vit ráða til, at tú setur teg í samband við Barsilskipanina +298 35 26 00 og Udbetaling Danmark tlf. – +45 70 12 80 64 í góðari tíð, fyri at tryggja teg best møguligt.